Pytanie niby proste, ale czy na pewno? Najczęściej padają odpowiedzi, że dwie – żeńska i męska, co nawiązuje do ogólnie przyjętej płci biologicznej nawiązującej do typowo anatomicznych kwestii. Taki podział jest dla wielu osób oczywisty, ale czy faktycznie odzwierciedla rzeczywistą ilość płci?
Podział i definicja dwóch płci
Zatem od początku, czym jest płeć biologiczna? Płeć to określona grupa cech, które pozwalają zaklasyfikować dany organizm, jako męski lub żeński. W ujęciu biologicznym istotna jest anatomia. Pojawiają się takie pojęcia, jak genitalia, jajnik, gonada, jądro, macica, penis, pochwa czy nawet mutacja, jako cechy opisujące. Ale abstrahując od samej budowy, płeć często postrzegana jest też przez pryzmat wyglądu zewnętrznego. Sylwetka, sposób poruszania, mówienia, to nie biologia, lecz grupa cech związana ze stereotypowym myśleniem. Binarny podział, z jakiego korzysta się określając płeć po urodzeniu jest jednoznaczny. Tylko, czy w dzisiejszych czasach na pewno aktualny i prawdziwy?
Każdej z płci przypisać można określone cechy. Tu genetyka i specjalny zestaw chromosomów jest bezwarunkową determinantą. Po zapłodnieniu komórki jajowej rozpoczyna się wzrost i rozwój komórek. Już na tym etapie człowiek posiada odpowiednie pary chromosomów XY, które odpowiadają za kształtowanie płci i rozwój narządów. Według binarnego podziału i definicji dwóch płci u mężczyzn decydujący jest gen SRY, tutaj występuje układ chromosomów w parze XY, natomiast w przypadku płci żeńskiej będzie to zestaw, charakteryzujący się chromosomami XX.
Współczesne kryteria określania płci
Zarodek od samego początku posiada określony zestaw chromosomów. Między 7 a 20 tygodniem życia płodowego kształtują się też narządy. One, pozwalają określić płeć biologiczną dziecka. Warto jednak wiedzieć, że podział genotypowy nie jest jedynym, jaki obecnie jest wykorzystywany. Mimo że określenie płci jest najczęściej wykonywane na podstawie badania USG, to taka forma obarczona jest pewnym błędem. Jednoznacznie, płeć dziecka określić można wykonując badanie kariotypu. Tutaj, dwa chromosomy X oznaczają płeć damską, natomiast XY – męską.
Często mówi się także o płci wewnętrznej, fenotypowej, zewnętrznej, metabolicznej. Wyróżnia się też płeć mózgową czy hormonalną, a także gonadalną. Narządy płciowe to obecnie zbyt mało, aby definiować płeć danej osoby, ponieważ stosowane kryteria uwzględniające np. płeć mózgową odnoszą się nie do zewnętrznej budowy czy chromosomów płciowych, ale do kwestii endokrynnych, zależnych od działania przysadki mózgowej i podwzgórza. Nie bez powodu mówi się, że między mózgami kobiet i mężczyzn obserwuje się istotne różnice. Sprawa ilości płci jest zatem dość skomplikowana i z całą pewnością wymaga szerokiego rozpatrzenia tematu.
Tożsamość płciowa, istotna cecha określająca płeć człowieka
Poza biologią ważne są także inne cechy. Płeć społeczno-kulturowa pozwala także na uwzględnienie psychologicznej i społecznej kwestii, związanej z odczuwaniem. DNA człowieka tworzy się już w momencie poczęcia i nie można go zmienić. Już wtedy niektóre cechy człowieka z genetycznego punktu widzenia przesądzają – właśnie o płci. W normalnych warunkach biologiczną kobietę określa specyficzna budowa zewnętrzna – piersi, szersze biodra, węższe barki, to nie zawsze będzie ona mogła powiedzieć, że faktycznie jest kobietą.
Zdarza się, że zewnętrzne cechy płciowe nie odzwierciedlają w żaden sposób faktycznej płci. Mężczyzna uwięziony w damskim ciele lub odwrotnie, kobieta, której przyszło żyć jako mężczyzna to wbrew pozorom nie tak rzadki problem. U osób transpłciowych ważne jest, aby nie bagatelizować uczuć, ale wspierać i rozumieć trudności, z jakimi każdego dnia muszą się mierzyć. Odpowiednie wsparcie pozwala utwierdzić się w przekonaniu o przynależności do swojej płci. Osoby te mogą zdecydować się na wykonanie zabiegu korekty płci, co pozwala rozpocząć życie w zgodzie ze sobą.
Obecnie nie można trzymać się sztywnych ram i wpisywać płciowość wyłącznie w wymiar biologiczny. Mimo że jesteśmy przyzwyczajeni do binarnego podziału, to każdego człowieka należy traktować z należytym szacunkiem, bez względu na jego inność.
Interpłciowość
Osobnym zagadnieniem jest temat interpłciowości. Osoby interpłciowe to takie, u których cechy, w tym budowa anatomiczna, świadczące o płciowości nie mieszczą się w sztywno określonych i przyjętych ramach. Pojęcie to jest bardzo ogólne i tak naprawdę określać może bardzo różnorodne czynniki. Co więcej, bardzo często cechy te nie są widoczne już w momencie urodzenia dziecka, ale dopiero w okresie dojrzewania.
Czym jest gender i genderfluid?
Omawiając temat ilości płci nie można pomijać tematu ideologii gender, o której jakiś czas temu było naprawdę głośno w mediach. Odnosi się ona do płci w wymiarze społecznym, kulturowym, a nawet psychologicznym, co jest zagadnieniem bardzo złożonym. Istotą jest tu postrzeganie cech osobowości czy ról płciowych zgodnie z przyjętymi w danej kulturze stereotypami. Żeńskie i męskie, male i female to nie tyle określenia samej płci, a właśnie cech, jakie są im przypisywane. Dzieci od najmłodszych lat wychowując się uczą się przez naśladownictwo. Nikogo zatem nie dziwi, gdy dziewczynki odgrywają typowo żeńskie role, czule opiekując się swoimi lalkami, a chłopcy – wytrwale naprawiają pojazdy, urządzają wyścigi samochodowe i inne. W ideologii gender opisuje się zatem zachowania i relacje, jakie przypisywane są do konkretnych płci.
Czym natomiast jest genderfluid? Tu założenia są odmienne, chodzi bowiem o to, że zgodnie z ideologią osoba nie odczuwa przynależności do żadnej z płci. Niebinarność polega na tym, że dana osoba w żaden sposób nie identyfikuje się ani z żeńskimi, ani z męskimi cechami. Pozostaje w pewnym sensie neutralna lub wręcz przeciwnie – uważa, że posiada cechy i postawy charakterystyczne i dla kobiet, jak i dla mężczyzn. Natomiast poczucie to nie determinuje orientacji seksualnej.
Związki jednopłciowe, a tożsamość
Dużo osób mówi, że aby zacząć się utożsamiać z płcią musiały przejść długą drogę. Osobnym zagadnieniem są związki jednopłciowe. Tu na pierwszy plan wysuwa się nie biologia, ale ocena cech danej osoby. W dużym stopniu nawiązuje ona do ról społecznych, jak są one postrzegane przez społeczeństwo. Mężczyzna, czyli w nomenklaturze wykorzystywanej w kręgach lesbijskich butch, powinien cechować się osobowością silną, opiekuńczą, z kolei femme to uosobienie cech kobiecych, czyli słabszej i wrażliwszej.
Cześć! Nazywam się Krzysztof Sulwiński i jestem redaktorem naczelnym tego portalu. Jeśli chcesz coś mi powiedzieć, skontaktuj się ze mną za pośrednitwem wiadomości. Mój e-mail: kontakt@homiki.pl
